wie bouwt er nooit eens luchtkastelen - 1986
Bart Drost maakt in 1986 in opdracht van de gemeente Nijmegen en het
comité benedenstad een muurschildering over twee gevelwanden in het
steegje tussen de In de Betouwstraat en de Eerste Walstraat in Nijmegen.
De schildering is bedoeld om een periode van 5 jaar te overbruggen. In
het smalle straatje voorziet hij de ene wand van tekst en flarden van
blauwe abstracte vormen. De tegenoverliggende wand laat een structuur
van groene bladvormen zien.
Bij de voorbereidingen is ook het comité benedenstad betrokken, dat in de ontwerpfase het atelier van Drost bezoekt. Drost laat zich inspireren door elementen die in een stad
onmisbaar zijn: 'groen', 'speelruimte' en 'lucht'. De wand met groene blaadjes
markeert het Kronenburgerpark; de lichtblauwe figuren zijn de restvormen
van jongensfiguren die Drost uit multiplex zaagde voor zijn
tentoonstelling 'een voetbaldveld' in 1985. De groene kant 'overvol', de blauwe kant 'maagdelijk leeg'.
Tijdens
de uitvoeringsfase dreigt een deel van de maagdelijk lege muur als het
ware 'buiten beeld' te vallen. Drost ervaart dit als een manco in het
ontwerp en hij besluit de tekst 'wie bouwt er nooit eens luchtkastelen' toe
te voegen: een verzuchting, een hoop, een wens. Dat we blijven geloven
in de mogelijkheid dromen te verwezenlijken. Deze toevoeging werd door
de opdrachtgever aanvankelijk geweigerd, zie onderstaande notities.
De
schildering wordt door de jonge graffiti-gemeenschap in Nijmegen
daarentegen goed ontvangen en ze besluiten er niet overheen te spuiten.
Met het verstrijken der jaren echter wisselt de graffiti-groep van
samenstelling en voegen onverlaten hun eigen symbolen/teksten/graffiti
aan de schildering toe. Om de pakweg 5 jaar restaureert Drost de muur
met de blaadjes en laat - als ware het klimop - de blaadjes welig over
de illegale schilderspraktijken heen groeien.
In 2011 gaf de gemeente Nijmegen Drost de opdracht een toevoeging aan de schildering aan te brengen. Sedertdien bevolken een aantal spelende kinderen de wand waar de tekst op staat.
-------
Wat er aan vooraf ging....
Uitvoering en oplevering van de muurschildering ging het niet van een
leien dakje, getuige uitsnedes uit Drosts privé-correspondentie met B,
zijn Duitse boezemvriendin:
Nijmegen 12/6/86
-- Maandag
aanstaande begint het schildersbedrijf aan de voorbehandeling van de
muren. Donderdag breng ik de Blauwen er op aan. Dus dat gaat door. Alles
volgens plan. De week erop komen de Bladeren aan de beurt. Ik hoop dat
het karwei over twee weken geklaard is. Misschien goed om eens een tijd
de kurk op de fles te houden. Dat is zeker raadzaam zodra ik de
muurschildering ga uitvoeren. Immers op een 10 meter hoge steiger moet
je niet wankelen!
Nijmegen 17/6/86
-- Zo
meteen ga ik naar de muren kijken. Het bedrijf is vandaag begonnen. Met
een smalle steiger en dat is lastig. Nu heb ik steeds hulp nodig bij
het verplaatsen ervan.
Nijmegen 26/6/86
-- De
muur. Alle blaadjes staan er nu op. 6 dagen werken, 8 uur per dag. Het
is wondermooi geworden. Morgen komen de Blauwen erop. En zaterdag de
tekst. Die is nieuw, want er moet iets bij. Bijna niemand weet er nog
van want het staat niet in het ontwerp. Er komt op de muur te staan:
wie bouwt er
nooit eens
luchtkastelen
In
gouden letters. Een aardige schildersjongen doet dat voor me. F150,-.
Zwart. De muurschildering krijgt een officiële opening. Voor de kinderen
komt er een luchtkussen. Om in te springen. Een plastic kasteel van 4 x
4 meter. F225,-. Op woensdagmiddag. Mét limonade!
Nijmegen 1/7/86
-- De
muurschildering! Er is een heel gedoe omheen gaande. Een rel! De
buurtcommissie en de gemeenteambtenaar kunnen niet verdragen dat ik een
tekst op de muur heb geschreven. En het aantal Blauwen zou niet
voldoende zijn. Vanmiddag heb ik met hen gesproken op het gemeentehuis.
In één uur tijds ben ik wel 12 keer enorm kwaad geworden. Het komt er op
neer dat zij vinden dat het afgeleverde werk te zeer afwijkt van het
ontwerp. Dat vind ik natuurlijk helemaal niet. Ik heb hen gezegd dat
als ze het werk niet goed vinden, dat ze mij dan maar geen honorarium
moeten uitbetalen. Er zal zich nu een commissie over dit alles gaan
buigen. Door al dit gezeik is de 'opening' nu ook uitgesteld. Als het
moet dan huur ik zelf wel op een goede dag een luchtkasteel. Dan geef ik
privé een feestje voor de kinderen. Tiswat. En dat terwijl de muren
mooi, helder en zuiver zijn. Maar hoe ze er nu mee omspringen, dat is
werkelijk schandalig. 'wie bouwt er nooit eens luchtkastelen'?
Nou
ik wel! Hoe dan ook, het is goed dat ik dit werk gemaakt heb. Ik weet
niet hoe dit alles af zal lopen. Het zal me ook een rotzorg wezen. Ze
zien maar. Ik heb naar mijn maatstaven de opdracht goed volbracht.
Genoeg hierover. Ik heb vandaag acht dia's genomen van de muren. Alles
ligt dus vast.
Nijmegen 16/8/86
-- Gisteren
ben ik op het gemeentehuis geweest met (alweer) een gesprek over de
muurschildering. De commissie zeurt maar door. Ik ben zo duidelijk als
maar zijn kan. Is de muur volgens hen niet goed, dan betalen ze maar
niet uit! Afijn. Ik merk dat ik sterk in mijn schoenen sta.
Nijmegen 18/10/86
-- De gemeente betaalt de muurschildering!